پشتیبانی دولت از شرکت دانش بنیان

این شرکت‌ها از لحاظ بخشودگی از پرداخت مالیات، عوارض درآمد گمرک و سود تجاری و عوارض مالیاتی برای پانزده سال و نیز ارائه وام‌ با بهره‌ کم یا بدون بهره مورد حمایت دولت قرار دارند.

شرکت تعاونی زاگرس گیاه داروی پارس فیروزآباد که زمینه ثبت و مراحل قانونی آن جهت دانش بنیان شدن پشت سر قرار داده و با توان نخبگان علمی در حوزه خود بیش از 11 سال پیش آغاز به کار نمود.

محسن بهزادی، مدیر این شرکت در گفت و گو با خبرنگار فارس در فیروزآباد اظهار داشت: از سال 1390 به صورت اتفاقی از طریق یکی از دوستان که متخصص این حوزه بود، با اقتصاد گیاهان دارویی آشنا شدم.

وی با بیان اینکه در آن زمان در حوزه نفت و گاز مشغول به فعالیت بودم، افزود: دو سال بعد به صورت جسته و گریخته در حال تحقیق با موضوع گیاهان دارویی و اقتصاد وابسته به آن بودم که البته به دلیل نبود اطلاعات کافی چه در بستر اینترنت و چه در کتاب های علمی، این مراحل تحقیق به کندی پیش می رفت.

این نخبه علمی در حوزه دانش بنیان ادامه داد: البته یکی از دلائل این کندی، نبود رفرنس های معتبر در زبان فارسی که اقتصاد گیاهان دارویی را با الگوی منطقه ای بررسی نموده باشند، بود و اکثر مطالب ارائه شده حاصل تجربه فعالان حوزه آب و هوای مدیترانه ای و همچنین آمریکای شمالی و مرکزی بود.

این فعال حوزه گیاهان دارویی اضافه کرد: در نهایت در سال 1393 تصمیم به فعالیت در حوزه اقتصاد گیاهان دارویی گرفته و حدود یک سال نیز صرف برنامه‌ریزی و مشخص نمودن مسیر راه، تهیه سند چشم انداز، شناسایی ریسک بازار و تدوین طرح اقتصادی در حوزه سرزمینی نمودم که این برنامه ریزی منجر به آغاز فعالیت در سال 1394 گردید.

وی با بیان این که این فعالیت ها در قالب شخصیت حقیقی ادامه پیدا کرد، گفت: در سال 1397 و با توجه به گستردگی کار و شروع فاز دوم سند چشم انداز تدوین شده در حوزه صنایع پایین دستی که نیاز به ادامه فعالیت در قالب شخصیت حقوقی را اجتناب ناپذیر کرده بود، اقدام به ثبت یک شرکت تعاونی با مشارکت متخصصان حوزه کشاورزی و صنعت جهت ادامه مسیر فعالیت نمودیم.

بازار گیاهان دارویی و چشم‌انداز و وضعیت فعلی

محقق و فعال حوزه دانش بنیان بیان داشت: حجم مبادلات تجاری جهانی صورت گرفته در سال 2020 میلادی در حوزه گیاهان داروی قریب به 200 میلیارد دلار بود و این در حالی است که سهم کشور پهناور ایران که دارای اقلیمی چهار فصل است و تقریبا تمامی گونه های شناخته شده گیاهان دارویی امکان رشد اقتصادی در این اقلیم را دارند، کمتر از 20 میلیون دلار بوده است.

بهزادی اظهار داشت: این موضوع هم ظرفیت بالای این اقتصاد را به نمایش گذاشت و هم غفلت هایی که در کشور ما منجر به عدم انتفاع از این بازار بزرگ جهانی گردیده است، را بیش از  پیش نشان می دهد.

وی خاطرنشان کرد: بنا بر این تصور ما و فعالان اقتصاد محور این حوزه این است که با همکاری جهاد کشاورزی در خصوص ترغیب کشاورزان به کشت گیاهان دارویی، همکاری وزارت اقتصاد و به خصوص گمرکات در تسهیل صادرات محصولات تولید شده و همچنین همکاری وزارت صمت در خصوص تسهیل ایجاد کارخانه‌ها صنایع پایین دستی، امکان دسترسی به سهم قابل توجهی از بازار جهانی گیاهان دارویی و فراورده های وابسته فراهم خواهد شد.

مشکلات موجود بر سر راه سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت گیاهان دارویی

محقق شرکت دانش بنیان در شهرستان فیروزآباد گفت: نخستین مشکل در مسیر افزایش سهم کشور در بازار جهانی، تولید مواد اولیه می باشد که علی رغم وجود شرکت هایی مانند ما که خود اقدام به کشت گیاهان دارویی مورد نیاز می نماید اما نمی توان نخستین حلقه تولید در اقتصاد گیاهان دارویی که توسط کشاورزان شروع می‌شود را نادیده گرفت.

بهزادی با بیان مثال گفت: شرکت ما حدود 112 هکتار زمین کشاورزی تحت کشت گیاهان دارویی دارد و به فرض وجود 10 شرکت کشت و صنعت با ظرفیتی شبیه به ما در کشور، تمام زمین های کشاورزی تحت پوشش فقط هزار و 120 هکتار خواهد بود و این در حالی است که فقط در کشور ترکیه بیش از 10 هزار هکتار زمین به کشت گیاه اسطوخودوس اختصاص دارد.

وی افزود: پس قطعا نقطه شروع چرخه سهیم شدن در بازار گیاهان دارویی سهیم شدن کشاورزان در کشت گیاهان دارویی است که علاوه بر اقتصادی بودن بسیار نیز کم آب بوده و نسبت به سایر محصولات کشاورزی در خصوص بیماری ها نیز مقاومت بیشتری دارند.

فعال شرکت دانش بنیان ادامه داد: از این رو وظیفه ترغیب این قشر نیز به صورت مستقیم به عهده وزارت جهاد کشاورزی است تا از طریق آموزش و همچنین ارائه برنامه های تشویقی، امکان تولید این محصولات را در سطح کشور افزایش دهد.

بهزادی با بیان این که صنایع پایین دستی که احداث آنها با موانع عدیده ای روبرو است، گفت: موانعی که غالبا ناشی از بخشنامه‌های ریز و درشت و دست و پا گیر سازمان های دخیل می باشد، از جمله مشکل مهم شرکت ها و سرمایه گذاران است.

وی ادامه داد: این صنایع چنان عقب مانده اند که غالب صادرات ما از سهم 20 میلیون دلار نیز صادرات محصولات خام می باشد.

بهزادی با ارائه پیشنهاد در این زمینه اظهار داشت: با حذف امضاهای چندگانه سازمان های مختلف و سپردن امر صدور مجوزها به وزارت جهاد کشاورزی، روند ایجاد صنایع پایین دستی نیز تسهیل گردد.

دلایل دانش‌بنیان شدن شرکت

این نخبه علمی در حوزه دانش بنیان افزود: از آنجا که آغاز فعالیت اقتصادی ما در حوزه گیاهان دارویی با برنامه ریزی بود و قسمتی از این برنامه ریزی نیز در بخش تحقیق و توسعه معطوف رسیدن به روش ها و الگوهای کشت نوین بوده است، ناخوداگاه شرکت به صورت علمی برنامه های تدوین شده را می پیماید.

وی ادامه داد: در این راستا و در بهمن ماه سال 1398 به عنوان یک واحد فناور موفق به کسب مجوز استقرار در مرکز بیوتکنولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز شدیم.

وی اضافه نمود: در آن سال با بهره گیری از Clean Room مرکز رشد و همچنین دسترسی به آزمایشگاه مجهز آن و جذب متخصصین آزمایشگاهی پروسه تولید نشاء انواع گیاهان و به خصوص گیاهان دارویی به روش کشت بافت را آغاز نموده و تا پایان سال 1399 موفق به کسب دانش تولید انواع نشاء گیاهان دارویی به روش کشت بافت شدیم.

نخبه علمی فیروزآبادی در حوزه دانش بنیان بیان داشت: این تنها موفقیت آن سال ما نبود، بلکه در این سال توانستیم روش کشتی را ابداع نماییم که علاوه بر اینکه هزینه اضافه ای به کشاورز تحمیل نمی نماید، موجب می شود مواد موثر موجود در گیاهان دارویی به شکل قابل توجهی افزایش یابد و محصولاتی که به این روش تولید می گردد، مورد پسند شرکت‌های دارویی قرار خواهد گرفت.

بهزادی با اشاره به این که همچنین بخش تحقیق و توسعه این شرکت در این سال پروژه مهم دیگری را نیز در دستور کار خود قرار داد، گفت: کشت گیاهان دارویی، برنج، زعفران و گندم، به روش های ایرپونیک، هیدروپونیک و آکواپونیک از پروژه های دیگری بود که بخش تحقیق و توسعه شرکت بر روی آنها کار می کرد و در زمستان سال 1400 موفق به کسب دانش مورد نیاز برای تولید تجاری تعدادی از گیاهان مورد تحقیق شدیم.

وی خاطرنشان کرد: در سال و 1400 بنابر پیشنهاد دکتر محمدحسین مروت، رئیس مرکز رشد بیوتکنولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز که جا دارد از زحمات فزاینده ایشان نیز تشکر و قدردانی کنم، فرایند دانش بنیان شدن شرکت را آغاز نمودیم.

مزایای شرکت دانش‌بنیان نسبت به شرکت معمولی

محقق شرکت تعاونی زاگرس گیاه داروی پارس افزود: مزایای شرکت های دانش بنیان روی کاغذ بسیار متعدد است به خصوص که در سال جاری مقام معظم رهبری تأکید فزاینده ای برای تأثیر شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی بر اقتصاد داشته اند.

وی ادامه داد: این مزایا شامل تخفیف های بیمه ای، مالیاتی، امکان استقرار ارزان قیمت در پارک های علم و فناوری، امکان انعقاد برخی قراردادهای خاص با برخی از سازمان های دولتی، ارائه تسهیلات حمایتی و ... می گردد.

بهزادی اضافه کرد: هرچند این مزایا دلیل اصلی ما برای پذیرفتن پیشنهاد رئیس مرکز رشد بیوتکنولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نبود چرا که ما قدم‌هایمان را به دقت برنامه ریزی و با علم و دانش پیش می رویم.

این نخبه علمی بیان داشت: وجود پسوند دانش بنیان و معرفی شرکت به عنوان یک شرکت دانش بنیان، جنبه علمی فعالیت‌های ما را به صورت ناخودآگاه مشخص نموده و همین موضوع بیشترین انگیزه ما برای تبدیل شدن به یک شرکت دانش بنیان بوده است.

چگونگی ارزیابی وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی

وی اظهار داشت: ما با تعدادی از دانش‌بنیان‌‌ها از جمله شرکت هایی که ریز پرنده‌های سم پاش تولید می کنند، شرکت هایی که به دانش فنی تولید سم با استفاده از نانوتکنولوژی دست یافته اند و شرکت هایی که ادوات کشاورزی فوق العاده تولید می کنند، در ارتباطیم.

بهزادی خاطرنشان کرد: دانش این شرکت ها به خوبی فعل خواستن و توانستن را صرف نموده و آینده صنعت کشاورزی را برای کشاورزان و فعالان این حوزه روشن نموده است.

محقق شرکت تعاونی زاگرس گیاه داروی پارس گفت: چنانچه حمایت های دولتی از این شرکت ها صورت پذیرد، مسیر توسعه را سریع‌تر و قوی‌تر پیموده و در نتیجه دانش فنی تجاری شده آنان با سرعت بیشتر وارد بازار شده و عموم جامعه بهتر و بیشتر منتفع خواهند بود.

مسیر دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها از لحاظ بروکراسی معمول، هموار است

وی تصریح کرد: از آنجایی که در مسیر دانش بنیان شدن فقط با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دبیرخانه شرکت‌های دانش بنیان در ارتباط بوده و سازمان های متعدد و ریز و درشت جلوی شما سبز نمی شوند و از سوی دیگر کارشناسان این دبیرخانه نیز با شما ارتباط گرفته و در مسیر رفع اشکالات احتمالی موجود به خوبی شما را راهنمایی می‌نمایند، مسیر دانش بنیان شدن با فرض داشتن همه شرایط آن بسیار هموار است.